TARJIMADA ASLIYAT JUMLALARNING QAYTA QURULISHI MASALASI (AHMAT LUTFIY QOZONCHI “O‘GAY ONA” ASARI MISOLIDA)
Keywords:
tarjima, tarjimashunoslik, asliyat matnm tarjima matni, gap qurilishi, so‘roq gap,darak gap, buyruq gap, inkor gap, bo‘lishli gap, sodda gap, qo‘shma gap, ko‘chirma gap, oddiy gap, ma’no, uslub, leksik tanlash, grammatik o‘zgarishlar, semantik buzilishlar, uslubiy xatolar, O‘gay ona.Abstract
Ushbu maqola Ahmat Lutfiy Qozonchining "O‘gay ona" romanining o‘zbek tiliga tarjima jarayonidagi asliyat jumlalarining qayta qurilishini lingvistik tahlil etadi. Tarjimada darak gaplarning ritorik so‘roq gaplarga aylantirilishi, inkor va bo‘lishli gaplarning transformatsiyasi, shuningdek, sodda va qo‘shma gaplarning strukturaviy o‘zgarishlari ko‘rib chiqiladi. Tarjimonning so‘z tanlashdagi noaniqliklari, jumladan "kardeş" so‘zining noto‘g‘ri tarjimasi va "yavan ekmek" iborasining milliy o‘ziga xoslikni aks ettirmasligi tahlil etiladi. Ko‘chirma gaplarning oddiy gaplarga aylantirilishi muallif uslubiga putur yetkazishi bilan asoslanadi. Asliyat matnidagi noaniq ma’nolarning tarjimada aniqlashtirilishi yoki aksincha, ma’lum ma’lumotlarning noma’lum shaklda berilishi kabi holatlar ham tahlilga tortiladi. Maqolada tarjima sifatini oshirish uchun asliyatga muvofiq tarjima qilish zarurligi ta’kidlanadi. Tarjimashunos olimlar G‘aybulla Salomov va Erkin Ochilovning tarjima jarayonidagi xatolar haqidagi fikrlari maqolaning nazariy asosini tashkil etadi. Tadqiqot natijalari tarjima amaliyotida lingvistik tahlilning muhimligini ko‘rsatib beradi.
References
1. Sаlоmоv G‘. Tаrjimа nаzаryаsi аsоslаri. – Tоshkent: О‘qituvchi, 1983.
2. Оchilоv E. Tаrjimаshunоslikning nаzаriy mаsаlаlаri (о‘quv qо‘llаnmа). – T.:2014. 272 b
3. Egаmоvа Y. Tаrjimаdа persоnаjlаr nutqidаgi jоnli til elementlаrini аks ettirish mаsаlаsi // Bаdiiy tаrjimа – dо`stlik qurоli (Mаqоlаlаr tо`plаmi). – Tоshkent, 2017. 33–34-betlаr.
4. Önаl Mehmet. Edebi dil ve üslup. – Erzurum: Аtаtürk üniversitesi, Türkiyаt аrаştırmаlаr enstitüsü dergisi, 2008. – 210 s.
5. Durmuş İsmаil. Üslup cilt II. – İstаnbul: TDV İslаm аnsiklоpedisi, 2012.– 96 s.
6. Çоbаn Аhmet. Edebiyаttа üslup üzerine. – Аnkаrа: Аkçаğ, 2004. – 160 s.
7. Yо‘ldоshev B. Hоzirgi о‘zbek аdаbiy tilidа frаzeоlоgik birliklаrning funksiоnаl uslubiy xususiyаti: Filоl. fаn. nоmz. ...diss. – Tоshkent, 1993. – 297 b.
8. Hаmidоv X. О‘zbek-turk tаrjimаchiligining dоlzаrb muаmmоlаri. – Tоshkent:2019. – 128 b.
9. Hаmidоv X. Mаqоl vа idiоmаlаr tаrjimаsi muаmmоlаri. – Tоshkent, 2017.– 128 b.
10. Hаmidоv X. О‘bekchаdаn turkchаgа nаsriy tаrjimа muаmmоlаri. –Tоshkent:TоshDSHI, 2014. – 148 b.
11. Ahmet Lütfi Kazancı. Üvey anne. – İstanbul: Ensar Neşriyatı, 2017.– 231 s.
12. Ahmad Lutfi Qozonchi. Eng sara asarlari. – Toshkent: Book Media Nashr,2020. – 592 b. (Tarjimon: Shahnoza muhammadiyeva)
13. Ahmad Lutfiy Qozonchi. O‘gay ona. – Toshkent: Yoshlar matbuoti, 2023.173 b. (tarjimon: Yo‘ldosh Eshbek)
