O‘ZBEKISTON BANK BOZORIDA BANKLARARO RAQOBATNING HOLATI VA TENDENSIYALARI
Keywords:
banklar; raqobat; bank bozori; raqobat muhiti; banklararo raqobat; raqobat darajasiAbstract
Bank sektorining barqaror rivojlanishi banklararo raqobat bilan chambarchas bog‘liqdir. Tadqiqot mavzusi — banklararo raqobatni takomillashtirish bo‘lib, bu xizmat ko‘rsatish sifati standartlarini oshirish, xarajatlar va narxlarni kamaytirish, mahsulotlar turini kengaytirish hamda bozorni zaif va vijdonsiz ishtirokchilardan tozalashga xizmat qiladi. Tadqiqotning maqsadi — mamlakat bank sektorining barqarorligini ta’minlash uchun banklararo raqobatni yaxshilash bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqishdir. Ishda tahlil, sintez, taqqoslash, grafik tahlil kabi analitik usullardan foydalanildi. Mavzuning nazariy jihatlari mualliflarga banklararo raqobat konsepsiyasini shakllantirish imkonini berdi. Bu kontsepsiyaga ko‘ra, banklararo raqobat — bu mijozlarga yo‘naltirilgan yondashuvni inobatga olgan holda, resurslarni jalb qilish va ularni joylashtirishning jozibador manbalarini egallash uchun banklar o‘rtasidagi raqobatdir. Amaliy tahlil Rossiya Markaziy bankining statistik ma’lumotlariga asoslanadi va mamlakat bo‘yicha banklarning notekis taqsimlanganligini, shuningdek, davlat ishtirokidagi banklarning ustunligini aks ettiradi. Tadqiqotning tizimli va kompleks yondashuvi banklararo raqobatning asosiy tendensiyalarini aniqlash imkonini berdi: monopoliyalashuv, markazlashuv, kapitalning kontsentratsiyasi, federalizatsiya va globallashuv. Mualliflarning xulosasiga ko‘ra, banklar sonining keskin kamayishi fonida davlatga tegishli banklar aktivlarining ortishi banklararo raqobatni cheklamoqda. Mamlakatda depozit va kredit bozorlarida yirik davlat banklari ustunlik qilmoqda. Herfindahl-Hirschman indeksi kredit muassasalarining bozor muhimligini yetarli darajada aks ettiradi. Chet el banklari ham raqobatbardoshlikka ta’sir ko‘rsatmoqda. Mualliflar banklararo raqobatni kuchaytirishga qaratilgan bir qator chora-tadbirlarni taklif qilishgan: kredit muassasalarining ustav kapitalida davlat ishtirokining maqbul darajasini belgilash orqali davlat ishtirokining darajasini kamaytirish; bank bozoridagi barcha ishtirokchilar uchun teng "o‘yin qoidalari"ni joriy etish va davlat imtiyozlarini istisno qilish; hududiy kichik va o‘rta banklarni soliq va moliyaviy imtiyozlar orqali rivojlantirish. Kelgusidagi tadqiqotlarning istiqboli banklararo raqobatga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi omillarni batafsil o‘rganishga qaratiladi.
References
1. Жалалова Н.А., Азатова С.Н. К. Эффективные методики преподавания математики в средней школе // Вестник науки и образования. – 2020. №. 6-2 (84). С. 28-30.
2. Шарипов А.С., Кеунимжаев М. К. Об инвариантах поверхностей, изометричных по сечениям // Теория управления и математическое моделирование. 2022. С. 255-258.
3. Sotvoldiyev A.I., Yuldashev S.A. Matematik modellashtirish va matematik model qurish metodlari // Pedagog respublika ilmiy jurnali. – 2023. – 5-son. 44-50 betlar.
4. Sotvoldiyev A.I. Kobb-Duglas ishlab chiqarish funksiyasi haqida. // Journal of New Century Innovations. Uzbekistan. 2023. Vol. 34, Issue 1. pp. 102-105.
5. Ostonaqulov. D.I. Aniqmas integral va uning ba’zi iqtisodiy tatbiqlari. // Journal of New Century Innovations, 34(1), 2023. 106-112.
6. Yuldashev Sanjarbek Arslon o‘g‘li. (2023). Moliyaviy ehtimollar nazariyasi. // Ta’lim innovatsiyasi va integratsiyasi, 5(1), 66-68.
7. Gafurjan Ibragimov, Omongul Egamberganova, Idham Arif Alias and Shravan Luckraz. On some new results in a pursuit differential game with many pursuers and one evader. // AIMS Mathematics, 8(3): 6581-6589.
8. Azatova S.N Tenglamalarni yechishga oʻrgatishda oʻquvchilarda tartibga solish universial oʻquv harakatlarini shakllantirish haqida. // Муаллим ҳәм узликсиз билимлендириў jurnali Uzbekistan. 2023. 173-178 betlar.
9. Omonov Sherzod Shavkat o‘g‘li. (2023). Integration of kaup’s loaded border system in the class of periodic functions. // Spectrum Journal of Innovation, Reforms and Development, 21, 1-6.
10. Sharipov A., Keunimjaev M. Existence and Uniqueness of Polyhedra with Given Values of the Conditional Curvature //International Electronic Journal of Geometry. 2023. Т. 16. №. 1. С. 160-170.
11. Sharipov A., Keunimjaev M. Existence and Uniqueness of Polyhedra with Given Values of the Conditional Curvature at the Vertices. 2023.
