SHAXS TEMPERAMENTINI O’RGANISH METODLARI
Keywords:
temperament, xolerik, sangvinik, melanxolik, flegmatik,observatsiya, intervyu, psixafizyalogik usul, eksperimental metodlar, Kross-kulturaviy tadqiqotlar.Abstract
Usbu maqolada shaxs temperamentining turlari o’rganilish tarixi olimlarning fikirlari va nazaryalari to’g’risida aytib o’tilgan, shu jumladan temperament kabi individual psixologik xususiyatlari va psixologik himoya mexanizmlari. Bu borada olib borilgan tadqiqot ishlari, temperament va psixologik himoya mexanizmlarning o’zaro bog’liqligiga bag’isjlangan himoya mexanizmlari.
References
1. Eysenck, H. J. (1993).
"The Eysenck Personality Questionnaire"
Hans Eysenckning shaxsiyatni o‘lchash metodologiyasi va temperamentga oid nazariyasi, ekstravertlik, introvertlik va neyrotizm tushunchalarini o‘rganishga bag‘ishlangan asar.
2. Cattell, R. B. (1946).
"The Description of Personality: Basic Traits Revealed in Man's Evolving Character"
Raymond Cattell tomonidan ishlab chiqilgan 16 shaxsiyat faktori nazariyasi va temperamentni tahlil qilish metodlari.
3. Sheldon, W. (1940).
"The Varieties of Human Physique: An Introduction to Constitutional Psychology"
William Sheldonning somatotiplar nazariyasi va uning temperamentni biologik jihatdan qanday tasniflashga oid ishlari.
4. Jung, C. G. (1921).
"Psychological Types"
Carl Jungning psixologik tiplari va temperamentni introvertlik va ekstravertlikka ajratish haqidagi asari.
5. Thomas, A., & Chess, S. (1977).
"Temperament and Development"
Alexander Thomas va Stella Chess tomonidan ishlab chiqilgan bolalar temperamentini o‘rganish metodologiyasi va unga oid tadqiqotlar.
6. Lichko, A. E. (1977).
"Psikhopatologiya i psikhodiagnostika detey i underdorozhnikov"
Alexander Lichko tomonidan ishlab chiqilgan psixopatik xususiyatlar va temperamentni o‘lchash usullari, shuningdek, o‘smirlar va bolalarning temperamentini tahlil qilish metodlari.
7. Keirsey, D. (1998).
"Please Understand Me II: Temperament, Character, Intelligence"
David Keirsey ning temperamentni tasniflash bo‘yicha asari, temperamentlarni to‘rt turga ajratish nazariyasi.
8. Zuckerman, M. (2002).
"Zuckerman’s Sensation Seeking Scale"
Marvin Zuckerman tomonidan ishlab chiqilgan test va tadqiqotlar, temperamentni va shaxsiyatni aniqlashda, xususan, sezgirlik va yangi tajribalar izlashning o‘lchovi sifatida.
9. Goldberg, L. R. (1990).
"An Alternative Description of Personality: The Big-Five Factor Structure"
L. R. Goldbergning «Big Five» (Katta Beshlik) shaxsiyat omillari nazariyasiga oid asari, temperamentni baholashda asosiy besh faktorni ko‘rib chiqadi.
10. Kagan, J., & Snidman, N. (2004).
"The Long Shadow of Temperament"
Jerome Kagan va Nancy Snidman tomonidan ishlab chiqilgan tadqiqot, temperamentni bola rivojlanishi jarayonidagi o‘rinini o‘rganish.
11. McCrae, R. R., & Costa, P. T. (1997).
"Personality in Adulthood: A Five-Factor Theory Perspective"
Robert R. McCrae va Paul T. Costa tomonidan ishlab chiqilgan, shaxsiyat va temperamentni «Katta Beshlik» nazariyasi asosida baholash.
12. Zimbardo, P. G., & Boyd, J. N. (2008).
"The Time Paradox: The New Psychology of Time That Will Change Your Life"
Bu asar vaqtni qabul qilish va temperament o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganadi, va shaxsiyatning turli jihatlariga ta'sirini tahlil qiladi.
