FONETIKANI O'RGANISHNING NAZARIY AMALIY ASOSLARI

Abstract

Til insonlar o‘rtasidagi “aloqaning eng muhim vositasi” sifatida mavjud bo‘lib, u nutq tovushlari shaklida moddiy ko‘rinishda namoyon bo‘ladi. Til og‘zaki shaklda mavjud bo‘lmasa, yashay olmaydi. Og‘zaki nutq til orqali muloqotning asosiy shakli hisoblanadi, yozma nutq esa ikkilamchi bo‘lib, og‘zaki nutqni ifoda etadi. Fonetika (yunoncha “phōnē” – tovush, ovoz va “-tika” – fan) tilda ifodalanuvchi fonik modda va ekspressiv soha, ya’ni tilning fizik vositalarini (tovushlar, bo‘g‘inlar, urg‘u va intonatsiya) o‘rganuvchi maxsus fan hisoblanadi. Tilning shakliy va mazmuniy jihatlari boshqa tilshunoslik tarmoqlari tomonidan o‘rganiladi: grammatika (morfologiya va sintaksis), leksikologiya (so‘z boyligi, so‘zlarning tuzilishi va ma’nosi), stilistika (ifodaviy-emotsional ma’nolar).