KOРАКАЛПОҒИСТОНДА ЭРТАПИШАР, ЎРТАПИШАР ВА КЕЧПИШАР ҚОВУН НАВЛАРИДАГИ АГРОБИОЛОГИК ВА ХИМИЯВИЙ ЎЗГАРИШЛАРИ

Authors

  • Алланазаров.Б.Ж Author
  • Толваеов А Author
  • Нуратдынова У Author

Abstract

Кириш; Ер юзи аҳолисининг сони тез суръатда ўсиб бориши билан озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талаб ҳам ошиб бормоқда. Ҳозирги кунга келиб дунё аҳолисининг сони 7,5 млрд. дан ошиб кетди. Статистик маълумотларга кўра, 2050 йилга бориб улар сони 9,5 млрд. га етиши кутилмоқда. Бу эса озиқ-овқат ва шу каби инсон эҳтиёжи учун керакли маҳсулотларга бўлган талабнинг ошиб боришига сабаб бўлади. Бу эса ўз навбатида сабзавот экинларнинг юқори ҳосилдор навлари яратиш ва янги турларини излаб топишни тоқозо этади. Республикамизда кейинги йилларда сабзавот экинларининг 69 та, полиз экинларининг 20 та, картошканинг 10 та янги нави яратилиб ишлаб чиқаришга жорий этилди. Кам ҳосил берадиган пахта ва ғалла майдонларини қисқартириш эвазига сабзавот экинлари майдонларини кўпайтириш, ҳамда янги технологияларни жорий қилиш эвазига сабзавот маҳсулотлари етиштиришни  30-35 фоизга кўпайтириш кўзда тутилмоқда. Ўзбекистонда ҳозирги даврда қовуннинг 160 дан ортиқ маданий навлари тарқалган бўлиб, улар пишиб етилиш муддати, ҳосилдорлиги, таъми, меваларининг сақланиш муддати бўйича ўзаро фарқланади ва уларнинг кўпчилик қисми жаҳонда шухрат қозонган.

References

1. Тилалов Х.М.- Янги сувгориладиган бўз тўпроқларда қовун навларини турли технологияларда етиштириш ва қуритишга мослигини ўрганиш. Диссертация автореферати. //Тошкент -2020. 44б

2. Третъяков ва бошқалар. -Основи агрономии. М.2002. С. 184-193.

3. Таджиеав А., Матиякубов Х., Якубов Н. Қуйи Амударё минтақасида полиз экинларини етиштириш агротехнологияси. Хоразм Маъмун академияси. Хива-2020й

4Жуковский П.М. Культурные растения и их сородичи. – Л.: Колос, 1971. – С. 613-620.

5.Халимова М.Ў., Файзиев М.В. Маҳаллий қовун генофондини тиклаш // Сабзавотчилик, полизчилик ва картошкачилик ҳолати, муаммолари ва ривожлантириш истиқболлари» Халқаро илмий-амалий конференцияси мақолалар тўплами. – Тошкент, 2018. – 59 б.

6. Хакимов Р.А., Халимова М.Ў. Ўзбекистонда қовуннинг касалликка чидамли навларини яратиш услублари. – Тошкент, 2014. – 151-153 б.

7.Мавлянова Р.Ф. Сабзавот экинлари дурагайларини яратиш ва уларнинг уруғчилиги. – Тошкент, 2020. – Б. 14-16.

8Есимбекова М.А. Создание генетических ресурсов сельскохозяйственных культур-подходы к реализации // Научно-производственному центру земледелия и растениеводства – 70 лет: мат. межд. науч.-практ. конф. – Алмалыбак, 2004. – С. 112-125

9.Буренин В.И., Артемьева А.М. Роль сорта при импортзамещении (на примере овощных культур). // АгроСнабФорум, 2018. – №6 (162). – С. 54-57.

10,Буренин В.И., Артемьева А.М., Виноградова З.С. Генофонд для для селекции овощных культур (Отделу овощных культур ВИР – 90 лет) // Овощи России, 2014. – №2. – С. 8-13.

11.Махамаджанов С.П., Амиров Б.М. Экологическое испытание дыни на юге Казахстана. / Сб. трудов Научное обеспечение картофелеводства, овощеводства и бахчеводства Казахстана. – Алматы, 2015. – С. 274.

12.Тайшибаева Э.У. Итоги селекционных исследований по бахчевым культурам за 2012-2014 гг. // Сб. трудов Научное обеспечение картофелеводства, овощеводства и бахчеводства Казахстана. – Алматы, 2015. – С.308.

13.Mavlyanova R. Conservatoin, Exchange ard use of Indigenous vegetable resaurses in Central Asia and Caucusus. // Inerusing market – oriented vegetable produksion ni. Central Asia and caucusus traugh collabarative Researrch and Development. Shancha, Taiwan, AVRDC, 2006. – P. 143-150.

14.Ермохин В.Н. Дыни Узбекистана. – Ташкент: ФАН, 1974. – С. 34-100.

15.Chung H.D. – Oriental melon (C. melo L. var.makuwa). // Horticulture in Korea. 2008. – P. 52-55.

16.Sabovics M., Ishniyazova Sh., Tomsone L., Kampuse S., Tilavov H., Ostonaqulov T. Evaluation of quality indicators for dried melons from Uzbekistan. // FOODBALT 2019 13 th Baltic conference on Food Science and Technology «FOOD. NURRITION. WELL-BEING» Conference Proceedings. Latvia University of Life Sciences and Technologies Faculty of Food Technology. – Jelgava. May 2-3, 2019. – P. 154-159.

17,Sabovics M.et al. Enveronmental assessment of quality indicators of local melon varieties Grown Uzbekistan. // FOODBALT 2019 13 th Baltic conference on Food Science and Technology «FOOD. NURRITION. WELL-BEING» Conference Proceedings. Latvia University of Life Sciences and Technologies Faculty of Food Technology. – Jelgava. May 2-3, 2019. – P. 120.

Downloads

Published

2025-10-19

Issue

Section

Articles