SHAR VA SILINDR HAJMLARINING O‘ZARO NISBATLARINI O‘RGANISH ORQALI FAZOVIY TAFAKKURNI RIVOJLANTIRISH
Keywords:
silindr, shar, hajm nisbati, fazoviy tafakkur, geometrik shakllar, matematika taʼlimi, vizual modellar, Arximed, mantiqiy fikrlash, o‘quv jarayoni.Abstract
Mazkur maqolada shar va silindr geometrik jismlarining hajmlari o‘rtasidagi nisbiy bog‘liqlik matematik tahlil asosida o‘rganiladi hamda ushbu nisbatlardan foydalanib, o‘quvchilarda fazoviy tafakkurni shakllantirish va rivojlantirishning samarali usullari taklif etiladi. Tadqiqot davomida Arximed qonunlariga asoslangan hajm formulalari tahlil qilinadi, shar hajmining silindr hajmiga nisbati (3:2) singari matematik munosabatlar izohlanadi. Maqolada o‘quvchilarning fazoviy tasavvurini rivojlantirish uchun modellar, vizual vositalar va interaktiv usullardan foydalanish zarurligi asoslab beriladi. Ushbu yondashuv boshlangʻich va umumiy o‘rta ta'lim bosqichlarida matematika fanini chuqurroq anglashga, hamda mantiqiy fikrlashni rivojlantirishga xizmat qiladi.
References
1. Karimov, A. (2019). Geometriya: Akademik litsey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik. Toshkent: «O‘qituvchi» nashriyoti.
2. Rasulov, N., Jo‘rayev, D. (2021). Matematika: 5–9-sinflar uchun metodik qo‘llanma. Toshkent: «Yangi asr avlodi».
3. Norqulov, S. (2020). Fazoviy tasavvurni rivojlantirishda didaktik o‘yinlardan foydalanish. – Ilmiy-amaliy maqolalar to‘plami.
4. Arximed. (nashr etilgan tarjimasi, 2005). Geometriya asoslari. Toshkent: «Fan va texnologiya».
5. Ханин, Л. Г. (2001). Геометрические тела и их объемы. Москва: Просвещение.
6. Xolmatova, M. (2022). O‘quvchilarda fazoviy tafakkurni shakllantirishda vizual vositalarning roli. – “Ta’lim va innovatsiya” ilmiy jurnali, №3.
7. Yusufxo‘jayev, B. (2018). Matematika darslarida interaktiv usullardan foydalanish asoslari. Toshkent: «Ilm ziyo».
8. Ministry of Public Education of Uzbekistan. (2020). Umumiy o‘rta ta’lim maktablari uchun matematika fanidan o‘quv dasturi. Toshkent.
