SAMARQAND VILOYATI DONCHILIGIDA TARKIBIY O‘ZGARISHLAR: FERMER XO‘JALIKLARINING YUKSALISHI VA DEHQON XO‘JALIKLARI HISSASINING KAMAYISHI TAHLILI (2019-2020 YILLAR MISOLIDA).
Keywords:
don ishlab chiqarish, qishloq xo‘jaligi, Samarqand viloyati, O‘zbekiston, dinamika, fermer xo‘jaliklari, dehqon xo‘jaliklari, qishloq xo‘jaligi korxonalari, qiyosiy tahlil, hududiy tafovutlar, o‘sish sur’atlari, oziq-ovqat xavfsizligi.Abstract
Ushbu maqola Samarqand viloyati 2019-2020 yillar davomida don mahsulotlari ishlab chiqarish dinamikasini tahlil qilishga bag‘ishlangan. Rasmiy statistik ma’lumotlarning qiyosiy tahlili asosida xo‘jalik toifalari (fermer xo‘jaliklari, dehqon xo‘jaliklari, qishloq xo‘jaligi korxonalari) va ma’muriy hududlar (shahar va tumanlar) kesimida ishlab chiqarish hajmlari (tonnada) va o‘sish sur’atlaridagi (%) o‘zgarishlar o‘rganilgan. Tahlil natijalari ushbu davrda don yetishtirish umumiy hajmining (13.1%) oshganligini ko‘rsatdi, bu asosan fermer xo‘jaliklari hissasining sezilarli darajada (17.4%) ko‘payishi hisobiga yuz bergan. Aksincha, dehqon xo‘jaliklarining hissasi keskin (19.7%) kamayganligi, qishloq xo‘jaligi korxonalarida esa moʻtadil (15.7%) o‘sish kuzatilgan. Shuningdek, tahlil hududlararo jiddiy tafovutlarni aniqladi: ayrim tumanlarda juda yuqori o‘sish sur’atlari qayd etilgan bo‘lsa, boshqa hududlarda ishlab chiqarish pasaygan. Natijalar viloyat donchilik sohasida yirikroq fermer xo‘jaliklari tomon tarkibiy siljish jarayoni kechayotganini ko‘rsatadi va xo‘jalik toifalari hamda hududlar bo‘yicha farqlanuvchi tendensiyalarni hisobga oluvchi differensiallashgan agrar siyosat zarurligini ta’kidlaydi.
References
1. Abdullayev, I. (2019). O‘zbekistonda agrar islohotlar va fermer xo‘jaliklarining rivojlanishi. Fan nashriyoti.
2. Ahmedov, R. T. (2020). Samarqand viloyati agrar sektorining iqtisodiy salohiyati va undan foydalanish samaradorligi. Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar, (3), 112-125.
3. Babajanov, D., & Hasanov, Sh. (2018). Food security challenges and agricultural reforms in Uzbekistan. Central Asian Journal of Economic Studies, 12(4), 45-60.
4. Eshmuradov, B. E. (2017). Dehqon xo‘jaliklarining qishloq joylarda bandlikni ta’minlashdagi o‘rni (Samarqand viloyati misolida) [Iqtisodiyot fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi]. Samarqand iqtisodiyot va servis instituti.
5. G‘aniyev, A. G. (2021). O‘zbekistonda donchilik sohasini rivojlantirishning ustuvor yo‘nalishlari. Agrar iqtisodiyot, (1), 34-41.
6. Hasanov, F. U. (2019). Impact of land reform on agricultural productivity in transition economies: A case study of Uzbekistan. Journal of Development and Agricultural Economics, 11(5), 123-135.
7. Karimov, A. A., & Yusupov, K. (2022). O‘zbekistonda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashning ijtimoiy-iqtisodiy mexanizmlari. Iqtisodiyot nashriyoti.
8. Mirzayev, N. N. (2018). Fermer xo‘jaliklarida resurslardan foydalanish samaradorligini oshirish yo‘llari. O‘zbekiston qishloq xo‘jaligi, (6), 22-24.
9. Nazarov, Sh. K. (2020). Regional disparities in agricultural development in Uzbekistan: Evidence from Samarkand region. In Proceedings of the International Conference on Regional Economic Development (pp. 210-225). Tashkent State University of Economics.
10. Qosimov, J. M. (2021). Samarqand viloyatida g‘allachilik klasterlarini tashkil etish va rivojlantirish istiqbollari. Xizmat ko‘rsatish sohasi muammolari, (2), 88-95.
11. Rashidov, U. R. (2018). Yer munosabatlarini tartibga solishning qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishi samaradorligiga ta'siri. Yuridik adabiyot publish.
12. Sattorov, A. O. (2019). Dehqon xo‘jaliklarining agrar sektordagi o‘rni va rivojlanish muammolari. Iqtisodiyot: tahlillar va prognozlar, (4), 50-55.
13. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi. (2021). O‘zbekiston Respublikasi qishloq xo‘jaligi: 2020 yil statistik to‘plami. Davlat statistika qo‘mitasi.
14. Саидмуродов, М. "ИҚТИСОДИЁТНИ МОДЕРНИЗАЦИЯШАШ ШАРОИТИДА ҚИШЛОҚ ХУДУДЛАРИДА АҲОЛИ ТУРМУШ ДАРАЖАСИНИ ЯХШИЛАДА КИЧИК БИЗНЕС ВА ТАДБИРКОРЛИКНИНГ АҲАМИЯТИ." Eurasian Journal of Academic Research 2.6 (2022): 878-881.
