TA’LIM JARAYONIDA KOMBINATORIK MASALALAR ORQALI O‘QUVCHILARNING ALGORITMIK VA MANTIQIY FIKRLASHINI RIVOJLANTIRISH
Keywords:
Kombinatorika, o‘rinlashtirish, gruppalash, variantlar soni, matematik modellashtirish, tanlov strategiyasi, algoritmik tafakkur, tartib va tarkib, kombinatorik formulalar, simmetriya xossasi, Paskal qoidasi, ta’limda kombinatorika, real hayotiy masalalar, fanlararo yondashuv, ehtimollik modellari, analitik kompetensiya, tizimli fikrlash, matematik strukturaviy model, o‘quvchilarning mantiqiy fikrlashi, tanlovlarni optimallashtirish.Abstract
Mazkur maqolada elementlar soni cheklangan muhitda tanlovlar sonini aniqlashga oid kombinatorik metodlar amaliy misollar orqali chuqur yoritiladi. O‘quvchilarga o‘zaro farqli tartib va guruhlanishlar ustida fikrlash imkonini beruvchi masalalar orqali, kombinatorikaning o‘rinlashtirish va gruppalash kabi asosiy tushunchalarining qo‘llanish mexanizmi izchil tushuntiriladi. Tanlovlar ustidagi tartib, birlashmalarning tarkibiy o‘zgaruvchanligi, kombinator formulalarning tuzilishi va ular yordamida hosil qilinadigan matematik model yondashuvi tizimli ravishda ochib beriladi.
Maqolada keltirilgan masalalar orqali o‘quvchilarning algoritmik tafakkuri shakllanishi, tanlov strategiyasini matematik ifodalash ko‘nikmalari rivojlanishi nazarda tutiladi. Shu bilan birga, kombinatorika formulalarining amaliy holatlarga moslashgan yechimlarini izohlash orqali murakkab tahliliy kompetensiyalarni shakllantirishga xizmat qiluvchi metodik asoslar ishlab chiqiladi. Har bir masala nafaqat yechim topishga, balki masalaga yondashuv, mantiqiy tuzilmani anglash va formulani o‘z vaqtida tanlay olish malakasiga e’tibor qaratadi.
Maqola matematik model tuzish, variantlar sonini tahlil qilish va real holatlarga kombinatorik fikrlash bilan yondashishni o‘rgatishga qaratilgan bo‘lib, u zamonaviy ta’limda fanlararo bog‘liqlikni kuchaytiruvchi vosita sifatida ham qaraladi. Tahliliy uslubda berilgan bu maqola o‘quvchilar, talabalar hamda fan o‘qituvchilari uchun kombinatorikaning amaliy imkoniyatlarini o‘zlashtirishda samarali manba hisoblanadi.
References
9. Халимов С.А., Ашуров И.М. Diskret matematika. — Toshkent: O‘zbekiston Respublikasi Fan va texnologiyalar agentligi, 2016. 225 bet
10. Нурматов У. Kombinatorika va ehtimollar nazariyasi asoslari. — Toshkent: Iqtisod-Moliya, 2019. 210 bet
