MATERIALLAR SARFINI KAMAYTIRISH VA MUSTAHKAMLIKNI OSHIRISH MAQSADIDA POG‘ONALI USTUNLARNING TAHLILI

Abstract

Mazkur maqolada mashinasozlik, qurilish va gidrotexnika sohalarida keng qo‘llaniladigan pog‘onali sterjenli (ustunli) tizimlarning statik holati, ya’ni ularning o‘z og‘irligi va tashqi kuchlar ta’sirida yuzaga keladigan bo‘ylama kuchlar, kuchlanishlar va deformatsiyalar ilmiy-nazariy hamda amaliy jihatdan tahlil qilinadi. Nazariy qismda strukturaviy elementlarning og‘irligi hisobga olingan holda kuchlanish va cho‘zilishlarni aniqlashga doir formulalar ishlab chiqilgan. Amaliy misolda esa turli kesimdagi pog‘onali ustun uchun har bir segment bo‘yicha yuklanish va deformatsiyalar aniqlanib, ep’yuralar orqali grafik baholashlar berilgan. Tadqiqotda maksimal kuchlanishlar ruxsat etilgan chegaralardan oshmasligi isbotlangan va optimal kesim yuzalari aniqlanib, material sarfini kamaytirish bilan birga mustahkamlikni ta’minlovchi yechimlar taklif qilingan. Ushbu ilmiy ishning yangiligi shundaki, unda xususiy og‘irlikni inobatga olgan holda har bir pog‘ona segmental yondashuv asosida alohida tahlil qilingan va bu amaliy loyihalash uchun yuqori aniqlikdagi algoritmik yechimlar bilan boyitilgan.