ZAMONAVIY QURILMALARDA DIFFERENSIAL MODEL YORDAMIDA FIZIK JARAYONLARNI PROGNOZ QILISH VA SAMARADORLIKNI BAHOLASH
Keywords:
Matematik modellashtirish, hosilalar, protsessor sovishi, Nyuton sovish qonuni, akustik tebranish, sönümlanish, quyosh batareyasi, termik stress, elektrodvigatel, aylanish momenti, tizim tahlili, muhandislik ilovalari.Abstract
Mazkur maqola zamonaviy muhandislik tizimlarida fizik jarayonlarni matematik modellashtirish va hosilalar yordamida tahlil qilishga bag'ishlangan. Unda to'rtta asosiy amaliy masala ko'rib chiqiladi: protsessorning sovishi, akustik tizimda amplituda tebranishi, quyosh batareyasi haroratining kunlik dinamikasi va elektrodvigatelning ishga tushish jarayonidagi aylanish momenti. Har bir holatda birinchi va ikkinchi tartibli hosilalar yordamida jarayonning tezligi va tezlikning o'zgarishi (tezlanishi) aniqlanadi. Tadqiqot Nyuton sovish qonuni, sönümlanish hodisasi va sinusoidal tebranishlar kabi fizik prinsiplarni matematik ifodalar bilan bog'laydi. Maqolada olingan natijalarning fizik talqini berilib, texnik tizimlarning ishonchliligi, samaradorligi va xizmat muddatini oshirishda matematik tahlilning ahamiyati asoslab berilgan. Xususan, ikkinchi tartibli hosilaning parametrlar o'zgarishining intensivligi va barqarorlik chegarasini aniqlashdagi roli ta'kidlangan.
References
9. Sh.R.Xurramov Oliy matematika (masalalar to’plami, nazorat topshiriqlari) 1-qism: o'quv qo'llanma, “Fan va texnologiya” Toshkent-2015 - 408 bet.
10. Karimov E., Meliboyev A., Islomov B. Oliy matematika. 1-qism. Toshkent: “Fan va texnologiya”, 2016. – 432 bet
