DATA SCIENCE’NING KIBERXAVFSIZLIKDAGI O‘RNI: O‘ZBEKISTON TAJRIBASI VA ISTIQBOLLARI
Keywords:
Data Science, Kiberxavfsizlik, Anomaliya aniqlash, O‘zbekistonda sun’iy intellekt, Log-fayl tahlili, Mashinali o‘rganish, Mirzo Ulug‘bek vorislari, Tahdid modeli, Big DataAbstract
Ushbu maqolada data science texnologiyalarining kiberxavfsizlik sohasidagi roli tahlil qilinadi. Zamonaviy axborot tizimlari tobora murakkablashib borayotgan bir paytda, tahdidlarni aniqlash va ularga oldindan chora ko‘rish data science imkoniyatlaridan samarali foydalanishni talab etadi. Ayniqsa, katta hajmdagi log-fayllar, tarmoq oqimlari va foydalanuvchi xatti-harakatlarining tahlili orqali xavfsizlikni ta’minlash yangi bosqichga ko‘tarilmoqda. Maqolada xalqaro tajribalar, algoritmlarning amaliy qo‘llanilishi, shuningdek, O‘zbekistonda olib borilayotgan ishlar, jumladan “Mirzo Ulug‘bek vorislari” tanlovining bu boradagi o‘rni yoritiladi. Muallif data science metodlari kiberxavfsizlikda qanday ishlatilishini, ulardan qanday samaradorlik kutilishini va O‘zbekiston sharoitida qanday yo‘nalishlar ustuvor ekanligini aniqlashga harakat qiladi.
References
1.2001-yilda Budapesht shahrida “Kiberjinoyatchilik to‘g‘risida”gi Konvensiyasi;
2.Evropa Ittifoqining umumiy ma'lumotlarni himoya qilish to'g'risidagi reglamenti (GDPR);
3.2003-yil fevralda Atlantada (AQSH) Kiberjinoyatchilik muammolarini o‘rganish instituti ko‘magida kiberjinoyatchilik muammolariga bag’ishlangan birinchi xalqaro sammit;4.AIning ta'rifi: asosiy imkoniyatlar va ilmiy fanlar. Sun'iy intellekt bo'yicha yuqori darajadagi ekspertlar guruhi. Yevropa Komissiyasi, 2019. https://ec.europa.eu/newsroom/dae/document.cfm?doc_id=56341(kirish 10/12/2021);
5.Rossiya Federatsiyasining "Raqamli iqtisodiyot" milliy dasturining pasportiga kiritilgan "Raqamli texnologiyalar" federal loyihasini amalga oshirish maqsadida ishlab chiqilgan "Neyrotexnologiyalarva sun'iy intellekt" "uchdan-end" raqamli texnologiyasinirivojlantirish bo'yicha yo'l xaritasi;
6.Конвенция Совета Европа “ О защите физических лиц при автоматизированной обработке персоналных данных”. –Страсбург, 28 января 1981 года;
7.Директива Совета Европы от 14мая 1991 г. “О правовой охране компютерных программ”(91/250/EЭС);
8.Gulyamov S., Bakhramova M. Digitalization of international arbitration and dispute resolution by artificial intelligence //World Bulletin of Management and Law. –2022. –Т.
9. –С. 79-85.9.Said G. et al. Adapting legal systems to thedevelopment of artificial intelligence: solving the global problem of AI in judicial processes //International Journal of Cyber Law. –2023. –Т. 1. –No. 4.
10.Gulyamov S. Quantum Law: Navigating the Legal Challenges and Opportunities in the Age of Quantum Technologies //Uzbek Journal of Law and Digital Policy. –2023. –Т. 1. –No. 1.
11.Gulyamov S., Raimberdiyev S. Personal data protection as a tool to fight cyber corruption //International Journal of Law and Policy. –2023. –Т. 1. –No. 7.
12.Gulyamov S., Rustambekovich R. I. Code of Ethics for the Responsible Use of AI (Chatbots) in Science, Education and Professional Activities //Uzbek Journal of Law and Digital Policy. –2023. –Т. 1. –No. 3.8Sun'iy intellekt etikasi bo'yicha tavsiyanoma, 2021. URL: https://en.unesco.org/artificialintelligence/ethics (kirish 10/12/2021).
ILM-FAN VA INNOVATSIYAILMIY-AMALIY KONFERENSIYASIin-academy.uz/index.php/si126
13.Gulyamov S. S. Legal Frameworks for the Integration of Artificial Intelligence //International Conference on Nanotechnologies and Biomedical Engineering. –Cham : Springer Nature Switzerland, 2023. –С. 144-149.
14.Gulyamov, S., et al. "Draft Concept of the Republic of Uzbekistan in the Field of Development Artificial Intelligence for 2021-2030." Yurisprudensiya 1 (2021): 107-21.
15.O‘zbekiston Respublikasining 12.12.2002 yildagi 439-II-son “Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘g‘risida”gi Qonuni;
16.O‘zbekiston Respublikasining 02.07.2019 yildagi 547-son “Shaxsga doir ma’lumotlar to‘g‘risida”gi Qonuni;
17.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 26.08.2021 yildagi 5234-son qarori;18.O‘zbekiston Respublikasining 15.04.2022 yildagi 64-son “Kiberxavfsizlik to‘g‘risida”gi Qonuni;
