FONETIK O‘ZGARISHLARNING TIL TARAQQIYOTIDAGI ROLI: TARIXIY VA ZAMONAVIY YONDASHUV
Keywords:
fonetik o‘zgarish, tarixiy fonetika, zamonaviy fonetika, til taraqqiyoti, tovush almashuvi, nutqiy iqtisod, lingvistik tizim.Abstract
Fonetik o‘zgarishlar tilning rivojlanishida eng asosiy jarayonlardan biri hisoblanadi. Ular tarixiy davrlarda tovush tizimining yangilanishi, tovushlar almashinuvi, cho‘ziqlik va qisqarish hodisalari orqali tilning ichki qonuniyatlarini belgilagan. Shu bilan birga, fonetik o‘zgarishlar zamonaviy davrda ham faol bo‘lib, nutqiy iqtisod, tezkor muloqot va sotsiolingvistik omillar ta’sirida namoyon bo‘ladi. Ushbu maqolada fonetik o‘zgarishlarning tarixiy ildizlari hamda hozirgi zamon nutqiy jarayonlaridagi ko‘rinishlari tizimli ravishda tahlil qilinadi. Tadqiqotda o‘zbek tili fonetikasi misolida tovushlarning almashishi, tushib qolishi, birlashishi kabi jarayonlarning umumiy qonuniyatlari ochib berilgan. Shuningdek, fonetik o‘zgarishlarning til taraqqiyotidagi barqarorlik va yangilanishni uyg‘unlashtiruvchi omil sifatidagi o‘rni ham ilmiy asosda izohlangan.
References
1. Qodirov, A. (2010). Umumiy tilshunoslik asoslari. Toshkent: Fan.
2. Jo‘rayev, M. (2015). Tilshunoslikka kirish. Toshkent: O‘zbekiston Milliy universiteti nashriyoti.
3. Hojiev, A. (2002). O‘zbek tilining nazariy grammatikasi. Toshkent: Fan.
4. Yo‘ldoshev, M. (2008). Tilshunoslik nazariyasi asoslari. Toshkent: O‘qituvchi.
5. Rasulov, R. (2011). O‘zbek tilida fonetika masalalari. Toshkent: Universitet nashriyoti.
6. G‘ulomov, A. (2006). Til va nutqning ijtimoiy tabiati. Toshkent: Fan.
7. Karimov, S. (2018). Zamonaviy fonetika va nutq jarayonlari. Toshkent: Turon zamin ziyo.
8. Raxmonov, N. (2019). Nutq madaniyati va fonetik birliklar. Toshkent: Tafakkur qanoti.
