БУХОРОНИНГ ДОРИВОР ЎСИМЛИКЛАРИ ҲАҚИДА ЭТНОБОТАНИК БИЛИМЛАР. ЎЗБЕКИСТОН
Keywords:
Доривор ўсимликлар, Бухоро вилояти, этноботаник билимлар, ахборот, маҳаллий, респондент ва тадқиқот.Abstract
Ўсимликлар қадимдан одамларда профилактика ва доривор мақсадларда ишлатиладиган анъанавий доривор маҳсулотларнинг муҳим манбаи бўлиб келган. Маҳаллий аҳолининг ўсимликлар олами билан доимий алоқаси ўсимлик ресурсларидан фойдаланиш бўйича ўзига хос маҳаллий билимларнинг ривожланишига олиб келди. Ҳозирда мавжуд бўлган ушбу қимматли маълумотларни йўқолишидан олдин ҳужжатлаштириш муҳимдир. Бухоро вилоятига оид этноботаник маълумотлар ўта сийрак, тасодифий, қамрови чекланган, таксономик номувофиқликларга тўла, аммо долзарб ва қимматли. Ушбу тадқиқот иши ҳозиргача сақланиб қолган этноботаник билимларга асосланади ва Ўзбекистоннинг Бухоро вилояти доривор ўсимликлари ҳақидаги интеграцион билимларни тақдим этишга қаратилган.
References
1. Абдиниязова Г. Ж. Қорақалпоғистон Республикасининг доривор ўсимликлари. Тошкент: “BAYOZ” 2017. – 168 б.
2. Аюпов Р.Х.. Доривор ўсимликлар ва улардан фойдаланиш. 3-китоб. Ташкент: -2012.
3. Виноградова Ю. К., Майоров С. Р., Хорун Л. В. Черная книга флоры Средней России: чужеродные виды растений в экосистемах Средней России. – М.: ГЕОС, 2010. – 512 с
4. Каримов В., Шомахмудов А. Халқ табобати ва замонавий илмий тиббиётда қўлланиладиган шифобахш ўсимликлар. Тошкент, “Ибн Сино” НМБ, 1993 й.
5. Майоров С.Р., Бочкин В.Д., Насимович Ю.А., Щербаков А.В. Адвентивная флора Москвы и Московской области. – М.: КМК. 2012. - 412 с.
6. Определитель растений Средней Азии. В 11х т. Ташкент: Фан, 1968 2015.
7. Усманходжаев А., Баситханова Э.И., Пратов Ў.П., Джаббаров А., Ўзбекистонда ўсадиган шифобахш ўсимликларнинг этимологик замонавий энциклопедияси. I том; Ўзбекистон: Янги аср авлоди, - 2018.
8. Флора Узбекистана. В 6 т. – Ташкент: АН УзССР, 1941-1963.
9. Эсанов Ҳ.Қ. Бухоро воҳасининг доривор ўсимликлари ва уларнинг тарқалиши. ЎзМУ хабарлари. Тошкент, 2018. №3/2. – Б. 219-226.
10. Ҳожиматов Қ.Ҳ., Йулдошев К.Й., Шоғуломов У М., Хожиматов О.К. Шифобахш гиёҳлар дардларга малҳам (фитотерапия).Тошкент: Ўзбекистон, 1995.
11. Esanov Н.K. The alien fraction of the flora of Bukhara oasis. Stapfia Reports. – Austria, 2016. – № 105. – P. 92-98.
12. Назаров И.К., Аллаёров И.Ш. Бухоро географияси. – Бухоро: Университет, 1994. – 66 б.
13. Нуров У.Н. Бухоро вилояти иқлими ва унинг ресурслари. – Бухоро: Университет, 1996. – 44 б.
14. Makhkamov, T., Eshonkulov, A., Bussmann, R. W., Khojimatov, O., Zafar, M., Ahmad, M., Ruzmetov, U., Yuldashev, A., Islomov, S., Khakimova, D., Xojimatova, D., Ergasheva, N., Sattarov, A., & Po’latova, A. (2024). Ethnobotanical knowledge of medicinal plants from Bukhara Region of Uzbekistan. Ethnobotany Research and Applications, 27,1–46.Retrievedfrom https://ethnobotanyjournal.org/index. php/era/article/view/6071
15. Bhattarai NK. 1992. Medical ethnobotany in the Karnali zone, Nepal. Economic Botany 46(3):255-261.
16. Eshonkulov AH, Esanov HK. 2022. Ethnobotanics of Certain Medicinal Plants of Bukhara Region (Uzbekistan). American Journal of Plant Sciences 13 (3):394-402